نگاهی تاریخی، علمی و اخلاقی به علم ایمونولوژی از منظر دکتر مصطفی معین در همایش هفته نقص ایمنی اولیه

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی،همزمان با هفته جهانی نقص ایمنی اولیه، انجمن آسم و آلرژی ایران با همکاری مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی در روزهای ۲۷ و ۲۸ فروردین ۱۴۰۴، همایشی علمی و آموزشی را در سالن بزرگمهر بیمارستان حضرت علی‌اصغر (ع) برگزار کرد. این برنامه با ریاست دکتر مصطفی معین و دبیری علمی دکتر سیما شکری و با شعار «شناخت نقص ایمنی، نجات زندگی است» برگزار شد و شامل بخش‌هایی ویژه بیماران، خانواده‌های آنان، پزشکان و متخصصان بود.

روز نخست همایش (۲۷ فروردین) – ویژه بیماران و خانواده‌ها بود که، با حضور جمعی از بیماران نقص ایمنی اولیه، خانواده‌های آنان و تعدادی از پزشکان متخصص، مباحث متعددی پیرامون  راه های شناخت بیماری، راه‌های تشخیص، درمان، حمایت‌های روان‌شناختی و اجتماعی، و نقش انجمن‌های حمایتی مطرح شد.

در این روز دکتر مرضیه اصغریان، دکتر مریم محلوجی، دکتر مهشید موحدی، اساتید فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی به ترتیب با موضوع : معرفی علائم بیماری، روند بررسی و تشخیص بیماری نقص ایمنی اولیه در ایران و دنیا، درمان‌های موجود در ایران و جهان، و دکتر مریم خزدوز،متخصص تغذیه با عنوان: تغذیه در بیماران نقص ایمنی اولیه و دکتر احمدعلی نوربالا استاد روانپزشک دانشگاه علوم پزشکی تهران، با عنوان:ملاحظات روان‌شناختی و نحوه مواجهه خانواده‌ها، دکتر گلناز اسلامیان، فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی، با عنوان پیش‌آگهی و سیر بیماری‌ها ، مرضیه سالک مدیرعامل موسسه حمایت از بیماران نقص ایمنی، با عنوان:  معرفی انجمن‌های حمایتی سخنرانی کردند.

 مدیر عامل موسسه حمایت از بیمارن نقص ایمنی با بیان فعالیتهای این موسسه به تاریخچه تأسیس معرفی اعضا و اهداف موسسه نیز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر 600 بیمار مبتلا به نقص ایمنی اولیه تحت پوشش این موسسه قرار داشته و خدمات آموزشی و حمایتی دریافت می کنند.

در پایان، با حضور دکتر زهرا چاوش‌زاده و دکتر محمد نبوی، استادان فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی نشست پرسش و پاسخ برگزار شد و ایشان به سوالات بیماران و خانواده آنها پاسخ دادند، همچنین در مورد مشکلات تامین دارو، بیمه و سایر موارد مربوط بیماران نقص ایمنی اولیه بحث و تبادل نظر صورت گرفت.

دومین روز همایش 28 فروردین، ویژه پزشکان بود که جمعی از پزشکان عمومی و متخصص در برنامه‌ای با امتیاز آموزش مداوم شرکت کردند. این بخش با سخنرانی ویژه دکتر مصطفی معین، رئیس انجمن آسم و آلرژی ایران آغاز شد.

وی در سخنرانی افتتاحیه خود با نگاهی تاریخی، علمی و اخلاقی به تحولات علم ایمونولوژی در ایران و جهان پرداخت. وی با تأکید بر اهمیت این علم به‌عنوان ستون دفاعی بدن، به ریشه‌های تاریخی آن اشاره کرد؛ از ایمنی و آسیب ناپذیری اسطوره‌های باستانی چون اسفندیار و آشیل گرفته تا پژوهش‌های پزشکی در مصر، بابل، ایران و یونان.

او با مرور سیر تاریخی این علم، نقش برجسته دانشمندان ایرانی همچون زکریای رازی، ابن سینا، بیرونی و ابن میمون را در شکل‌گیری مفاهیم اولیه ایمنی و آلرژی بیان کرد. دکتر معین سپس به تحولاتی که از قرن نوزدهم با کشف واکسن آبله توسط ادوارد جنر، و بعدها نظریه فاگوسیتوز توسط مچنیکوف و توسعه نظریات ایمنی هومورال توسط وان بهرینگ (برنده اولین جایزه نوبل پزشکی) رخ داد، اشاره کرد.

در ادامه، او قرن بیستم را نقطه عطفی در تکوین ایمونولوژی مدرن و تاسیس اولین دپارتمان های آلرژی و ایمونولوژی  دانست؛ از کشف آنتی‌بادی‌ها، نقش ماکروفاژها، پیوند مغز استخوان، تا توسعه ژن‌درمانی. همچنین به واکسن‌های جدید علیه بیماری‌هایی مانند HPV، مالاریا، سرطان پروستات و ملانوما در قرن ۲۱ اشاره کرد و ایمونوتراپی را یکی از موثرترین روش‌های نوین در درمان سرطان دانست.

دکتر معین در بخش پایانی سخنرانی خود، ضمن ادای احترام به پیشگامان ایرانی علم آلرژی ایمونولوژی بالینی از جمله  استادان دکتر فرهودی، دکتر جواهر تراش، دکتر فرید حسینی، دکتر حسینی و دکتر امین، از تلاش‌های انجام‌شده برای تربیت متخصصان ایمونولوژی بالینی در کشور تقدیر کرد و بر لزوم توجه بیشتر به تاریخ و هویت علمی پرافتخار  ایران در آموزش و پژوهش و دانش پزشکی تأکید داشت.